Đúng là buồn ngủ gặp giường nệm. Một cú điện thoại gọi đến vào giấc trưa im ắng đã làm cả nhóm sinh viên chúng tôi giật bắn người. Thằng Biên, "trưởng nhóm gia sư", vồ lấy điện thoại với vẻ mặt háo hức.

- A lô, xin lỗi... có phải nhóm gia sư Trường Đại học Thuỷ sản không ạ?

- Dạ phải! Dạ phải! - Thằng Biên nheo mắt nhìn chúng tôi.

- à, tôi cần một gia sư thật gấp...- Kèm lớp mấy ạ? Môn gì ạ?

- Lớp 5, môn Toán.

- Dạ, chúng em sẵn sàng!

- Con tôi nó thích học cô giáo, có cô không?

- Dạ... có ạ. Nhưng hai bạn nữ trong nhóm chúng em đã kẹt dạy những nơi khác rồi ạ. Vả lại, về Toán thì bên nam chúng em xuất sắc hơn, vượt trội hơn nhiều...

- à ừm..., thôi được rồi, nam cũng được.- Xin anh cho địa chỉ, chúng em sẽ đến để trao đổi bàn bạc cụ thể, rõ ràng hơn ạ!

Thằng Biên hí hửng viết vào sổ tay. Tôi, Tiến, Long và Đạo bu lại quanh trưởng nhóm. Đã có việc làm rồi, nhưng chưa biết sẽ được giao cho ai, hồi hộp quá. Thằng Biên vâng dạ rối rít, cảm ơn thật to, rồi đặt máy xuống. Đưa mắt nhìn chúng tôi, Biên tủm tỉm cười, hỏi:

- Nghe rõ cả rồi chứ gì? Bây giờ bốc thăm. Ba đứa thôi. Tao và Tiến đã có chỗ để kèm với kẹp rồi. Lấy ba mẩu giấy, viết ba tên Hồng, Long, Đạo ra rồi bốc thăm lẹ đi!

Tôi được may mắn chọn cái "sô" hấp dẫn này. Đúng 7 giờ tối, Biên chở tôi đi tìm nhà thân chủ. Đi loanh quanh, hỏi han, lần mò hết nửa giờ, hai đứa tôi mới bước được vào nơi cần đến. Hai vợ chồng anh Nhân gia chủ đón tiếp hai đứa tôi thật nồng hậu, niềm nở hỏi han chuyện trò. Trong khi Biên trao đổi với anh Nhân về thời khoá biểu, giá cả thù lao cho thuận lợi cả đôi bên, tôi im lặng đảo mắt xem xét quanh nhà. Nhà không phải giàu có lắm, chỉ cỡ khá giả. Nhìn đồ đạc bày biện thì biết. Máy móc tiện nghi có đủ, nhưng chỉ thuộc loại thường thường bậc trung. ấn tượng nhất là những bức tranh treo trên các vách tường gian phòng khách. Những bức sơn dầu đều có dòng đề tặng của tác giả. Tôi đoán ngay gia chủ là một văn nghệ sĩ. Mà thật vậy, khi Biên hỏi dò, anh Nhân cho hay anh sống bằng nghề viết văn, viết báo; còn vợ anh làm thợ may hàng gia công ngoài chợ. Vì bận bịu công việc, anh chị không thể theo dõi thường xuyên việc học của đứa con gái út, nên trong một lần đột xuất kiểm tra về môn Toán, mới hoảng hồn khi thấy con gái học trước quên sau những bài toán không có gì là khó. Tôi nhận nhiệm vụ dạy kèm cho bé Thuý, con gái rượu của gia chủ, mỗi tuần ba buổi vào các tối thứ ba, thứ sáu và chủ nhật.Ngày dạy kèm đầu tiên, tôi được anh Nhân hướng dẫn lên trên căn gác đúc. Tôi choáng ngợp trước những kệ sách báo ngăn nắp quanh căn phòng làm việc của chủ nhà. Góc học tập của bé Thuý cũng được đặt ở căn phòng này, với bàn ghế đúng tiêu chuẩn, bảng đen gọn gàng và đèn đuốc sáng choang. Buổi dạy đầu tiên được chừng một tiếng đồng hồ, chị Nhân mang lên một ly nước cam vắt, kèm một dĩa bánh ngọt mời tôi "bồi dưỡng". Thật là chu đáo. Những buổi dạy sau cũng vậy, khi thì nước ngọt Pepsi ăn với bánh bao, khi thì trà đá lạnh với bánh su kem, khi thì nước sâm lạnh với bánh patéchaud nóng giòn... Tôi về khoe với mấy bạn trong nhóm, đứa nào cũng mừng cho tôi, nói rằng tôi "có phước". Không như thằng Biên, nhận dạy kèm cho quý tử nhà nọ, chỉ uống "sô-đa giếng" khan khan, tối mò về phòng lục cơm nguội. Không như thằng Tiến ngồi dạy cho con người ta mà cứ bị một người sàng qua sàng lại canh chừng với đôi mắt đầy cảnh giác, hình sự. Tôi được thoải mái tự do trong những buổi dạy vì được anh chị Nhân tin tưởng tuyệt đối. Dạy hết giờ thì về, chẳng ai coi ngó hạch hỏi gì, đã vậy mỗi lần về còn được xách thêm quà cho bạn bè cùng nhóm ăn một bụng trước khi ngủ. Bánh ngọt, chuối, cam, chè đậu... đủ thứ là những món ăn chị Nhân bắt tôi phải mang về sau mỗi buổi dạy. Anh Nhân thân mật nói: "Đừng ngại gì hết, anh chị rất hiểu và thông cảm cho cuộc sống của sinh viên ở trọ, xa nhà...". Dạy mới được chín buổi, anh Nhân tự động hỏi tôi: "Em có cần ứng tiền trước không?". Dĩ nhiên là tôi nói cần và được anh trao đủ hai trăm ngàn đồng để "đem về mà lo cơm nước, sách vở". Các bạn trong nhóm chúc mừng cho tôi "buồn ngủ gặp giường nệm", thật không sai.

Một hôm, dạy xong, tôi chuẩn bị xuống gác chào về, thì anh Nhân từ nhà dưới bước lên. Anh tỏ vẻ thân thiện vỗ vai tôi, hỏi:

- Em có thích đọc sách không? Có cần đọc, nghiên cứu loại nào thì cứ chọn trên các kệ sách của anh kìa.

Tôi lúng túng chưa kịp trả lời, anh Nhân kéo tôi lại đứng trước kệ sách, rút ra một cuốn đưa tôi. Tôi cầm lấy, nhìn tựa đề: "Tâm hồn cao thượng" của Edmond de Amicis. Anh giúi vào tay tôi cuốn thứ hai: "Đông Tây kim cổ tinh hoa" của Thái Bạch. Tôi chưa kịp nói gì thì cuốn thứ ba đã trao tiếp: "Bố Già" của Mario Puzo. Tôi cầm ba cuốn sách nặng trịch cả tay, định nói, nhưng đã bị anh Nhân ngắt lời:

- Cứ mang về, khi nào rảnh thì đọc, không đọc thì bạn bè đọc chứ không ế đâu. Còn như đọc rồi thì hãy đọc lại, nghiền ngẫm cho kỹ từng ý tứ ngôn từ. Khi nào đọc xong, đem trả, đổi những cuốn khác. Mỗi cuốn sách là một con đường. Cuốn sách chưa được đọc là một nẻo đường ta chưa đi qua. Nếu đã đọc rồi thì là con đường ta cần đi lại một lần nữa để khám phá những điều ta lơ đễnh bỏ qua. Hãy đọc đi, thay vì ngồi tán gẫu với bạn bè!

Tôi ngần ngừ. Anh Nhân cười nhẹ nhàng:

- Em có thắc mắc rằng tại sao là ba cuốn này mà không là ba cuốn khác không?

- Dạ... em cũng định hỏi. Em thấy hình như ba cuốn sách này "chỏi" nhau. Chúng không cùng một tông, một hệ, phải không anh?

Anh Nhân cười ha hả, gục gặc:

- Một cuốn thuộc dạng "xã hội đen" bắn giết, gây tội lỗi đầy đầu. Một cuốn nói chuyện hoàn thiện nhân cách, sống đẹp. Cuốn còn lại nói chuyện xưa chuyện nay, chuyện Đông chuyện Tây ở đâu đâu. Tuy thấy chúng "chỏi" nhau như em vừa nói, nhưng thật ra chúng có thể hoà hợp gắn bó nhau thành một thang thuốc bổ quý báu đó em!

Tôi bần thần mang ba cuốn sách về. Đêm ấy, tôi không ngủ được, cứ nằm mà đọc cuốn này một đoạn, cuốn kia một khúc, cuốn nọ một chương... làm mấy đứa bạn kinh ngạc. Bởi tôi rất lười biếng đọc sách, truyện. Thằng Đạo thấy lạ lạ, cũng mượn cuốn "Bố Già" đọc thử chơi chơi. Tôi biết một điều, nó đọc truyện vì lẽ khác, tôi đọc sách vì lẽ khác, hoàn toàn khác nhau. Tôi đọc, vì anh Nhân bắt tôi phải đọc. Còn Đạo, nó đọc vì khoái chuyện hình sự, mafia thanh toán nhau.

Đến buổi dạy tối chủ nhật, vừa gặp tôi, anh Nhân đã hỏi:

- Đọc được gì chưa?

- Dạ, cảm ơn anh. Em đọc mỗi cuốn một ít...

Anh Nhân bỗng chìa ra mấy cây bút bi, xanh đen đỏ đủ cả, nói:

- Cất mà dùng. Chút nữa về, anh tặng cho một ít sổ ghi chép, vở tập để học.

Khi về, tôi nhận ba cuốn sổ giấy carô còn mới cứng, cùng với 5 tập vở loại 200 trang từ anh Nhân. Trên đường đi, tôi như kẻ mất hồn. Chỉ có tôi mới hiểu vì sao tôi đang bị ray rứt lương tâm, vì sao tôi đang xấu hổ. ồ không, không phải chỉ có tôi hiểu, mà còn có một người thứ hai hiểu được, đó là anh Nhân. Mấy đứa bạn thấy tôi mang quà về, đứa nào cũng phát ghen, chúc mừng tôi "trúng mánh". Tôi đau xót cả lục phủ ngũ tạng mà đâu có ai hay!Đến buổi dạy tiếp theo, tôi dồn một mớ sách vở bút viết lại đầy túi xách, lấy hết can đảm để đối diện với anh Nhân. Lúc ấy, chỉ còn tôi và anh trong căn phòng trên gác, tôi thật lòng:

- Em xin lỗi anh chị. Em vô cùng biết ơn anh chị. Vô cùng cảm ơn anh đã dạy dỗ, đã khuyên bảo em những bài học quý giá...

Anh Nhân bình thản, im lặng. Tôi lôi những thứ trong túi xách ra, đặt hết trên bàn. Ngoài ba cuốn sách anh Nhân cho tôi mượn, mấy cây bút bi anh Nhân tặng tôi, còn có hai cuốn sách khác, và một cây bút máy hiệu Paker còn mới nằm trong hộp lót vải nỉ đỏ. Hai cuốn sách khác, một là cuốn "Thi nhân Việt Nam" của Hoài Thanh - Hoài Chân, một là cuốn "Ngụ ngôn của La Fontaine", tôi đã ăn cắp của chủ nhà vào hai lần trong giờ dạy kèm bé Thuý. Cây bút Paker kia cũng vậy. Tôi đã cuỗm lấy, lận vào lưng quần mà cứ ngỡ sẽ chẳng ai hay. Thêm hai cuốn sổ carô bìa simili còn mới nguyên tôi đã lén lấy trước khi ra về nữa. Té ra, mọi thứ trong phòng dù nhỏ bé mà biến mất đi, anh Nhân đều biết. Tuy không bắt được tay, day được cánh, anh Nhân vẫn thừa biết thủ phạm chính là tôi, vì có lẽ chỉ có tôi được phép lên gác trong thời gian xảy ra mất cắp lặt vặt. Không nói mà như nói. Không dạy mà như đã dạy. Anh Nhân đã làm tôi sáng mắt, thức tỉnh dù anh không phải là một vị giáo sư đứng trên bục giảng. Tôi ngồi lặng thinh, chờ đợi. Anh Nhân cười:

- Em thông minh lắm. Và em dũng cảm lắm. Anh rất khâm phục những người thông minh và dũng cảm. Hãy quên chuyện đã qua đi. Anh chỉ muốn nhắc nhở em một điều: Với một tâm hồn cao thượng, em sẽ vượt qua được mọi nẻo đường, cho dù đường lắm chông gai và cạm bẫy!

Tôi rơm rớm nước mắt, nhìn thẳng vào mắt anh. Anh Nhân cười khà khà, đứng dậy:

- "Cố lên! Tên lính nhỏ trong đoàn quân lớn lao kia! Cố lên! Con ơi! Lấy sách vở làm khí giới, lấy lớp học làm quân đội, lấy thế giới làm bãi chiến trường, coi sự ngu dốt là cừu địch, và lấy sự văn minh của nhân loại làm cuộc khải hoàn, con phải phấn đấu luôn luôn và chớ hề làm tên lính hèn nhát!".

Tôi xúc động, trân trân nhìn anh. Anh mỉm cười sau khi đọc lên sang sảng đoạn văn ấy với vẻ phấn khích. Rồi anh trầm giọng:

- Đó là đoạn văn anh học thuộc lòng từ năm lớp 4, trích từ chương "Học đường" trong cuốn "Tâm hồn cao thượng" đó em ơi!

Anh bước lại ôm lấy tôi, vỗ vai, vỗ lưng thật trìu mến. Tôi cảm thấy mạnh mẽ hơn lên, để rồi thốt lên trong niềm hạnh phúc:

- Thầy! Thầy ơi! Em cảm ơn thầy!

Mãn Đường Hồng