Lúc nhỏ tôi không hề để ý. Nhưng từ vài năm qua, khi tôi đã vào học

cấp III, tôi cứ sống với những dấu hỏi nhức nhối trong đầu. Tôi đã theo

hỏi mẹ nhiều lần, nhưng mẹ chỉ cười, một nụ cười rất thật, không chút

gượng ép, rồi trách yêu: "Con cứ thắc mắc vớ vẩn!". Vậy là những dấu

hỏi trong tôi cứ chất chồng lên nhau theo ngày tháng, mỗi ngày là một

thắc mắc, mỗi tháng thêm nỗi ngạc nhiên, và tôi biết, nếu đi hỏi cha

càng không được cha giải toả. Cha rất nghiêm, ít nói, sống lặng lẽ lầm

lì, tôi sợ.

Mẹ tôi tật nguyền hai chân từ nhỏ. Ông bà ngoại tôi đã bị chiến tranh

cướp mất, để lại hai người con gái ở tuổi trăng tròn. Dì Hai của tôi đã

phải đi làm thuê gặt mướn giúp việc gia đình cho nhiều nhà giàu để

kiếm tiền cưu mang người em gái tàn tật. Chiến tranh khốc liệt một lần

nữa gây cảnh chia ly cho mẹ tôi. Dì Hai và mẹ thất lạc nhau trong cuộc

sơ tán hỗn loạn dưới mưa bom bão đạn. Mẹ tôi được một xe bộ đội cứu

vớt, đem về thành phố giao cho một bệnh viện cưu mang cứu chữa. Sau

này, khi đất nước thanh bình, mẹ gặp một người bộ đội đem lòng

thương yêu, vậy là người thương binh kết duyên cùng cô gái tật nguyền,

sinh ra một đứa bé gái. Đó là tôi. Tôi nghe mẹ kể vậy. Cha thì cười, gật

gù xác nhận đúng.

Hàng xóm láng giềng chẳng ai biết rõ về cha mẹ tôi, vì gia đình tôi mới

về ở thành phố này được 8 năm. Ngay ở quê cũ, cũng không ai rõ về

cha mẹ tôi, họ chỉ biết y như lời cha mẹ kể cho tôi nghe. Tôi tin vào

những câu chuyện ấy, và hãnh diện trước mối tình đẹp đẽ và tuyệt vời

của cha mẹ mình. Tôi thầm kính phục cha, một người đàn ông chung

thuỷ, mang trong tim một mối tình chân thật để sống với người yêu bị

liệt cả hai chân. Quá đẹp.

Nhưng, vài năm trở lại đây, tôi đã lo lắng, buồn sầu sau khi để ý thấy

cha đã khác trước. Cha có những biểu hiện khác thường, không còn

trọn vẹn là một thần tượng đẹp trước mắt tôi. Càng lưu tâm để ý, tôi

càng thấy những điều giả dối trong quan hệ giữa cha và mẹ mình. Thật

kỳ lạ, tôi biết được đã từ lâu, tôi nhớ lại thật chính xác, cha không bao

giờ nằm chung giường với mẹ. Không biết những lúc tôi vắng nhà thì

cha mẹ tôi sẽ quan hệ, đối xử với nhau ra sao. Khi có mặt tôi, cha mẹ

tránh xa nhau, ngồi nói chuyện cũng cách nhau một cái bàn. Và, đã bao

năm rồi, tôi vẫn ngủ với mẹ. Tôi từ khi hiểu biết khái niệm ly thân ly dị,

mới nghi ngờ cha mẹ đã có chuyện gì bất đồng xích mích với nhau, có

thể đã quyết định ly thân từ khi tôi còn là một học sinh tiểu học. Có lần

tôi liều hỏi mẹ: "Sao mẹ không cho con một đứa em?". Mẹ tôi buồn bã:

"Mẹ mất khả năng ấy rồi!".

Mấy năm qua, cha tôi bỗng có một nguồn thu nhập khó hiểu. Ông sửa

nhà, mua sắm đủ thứ máy móc tiện nghi trong nhà. Tôi thấy ông giao

tiền hết cho mẹ cất giữ. Mẹ tôi mua sắm cho tôi không thiếu một thứ gì.

Mỗi lần đẩy xe lăn cho mẹ ra ngoài phố, vào chợ tôi đều hỏi dò, mẹ

nói: "Cha con không tham nhũng đâu mà sợ. Rồi có ngày con sẽ biết,

bây giờ con chỉ việc học hành cho giỏi. Đừng hỏi!".

Tôi mấy lần tình cờ thấy cha tôi ngồi đọc thư có ảnh của ai đó gửi cho

ông. Tôi hỏi mẹ: "Mẹ có được cha cho xem thư ảnh đó không?". Đó là

thư riêng của cha con, một người bạn cũ gửi thăm vậy mà!". Mẹ không

làm tôi hết thắc mắc, tôi vẫn thấy có điều gì đó không bình thường nơi

cha. Và tôi lén lục hộc tủ của ông, tìm thấy tấm ảnh một người đàn bà

lạ hoắc. Thư thì tôi không tìm ra được. Tôi không dám hỏi mẹ, sợ lộ cái

tò mò tọc mạch lục lọi hộc tủ riêng của cha. Tôi im lặng. Im lặng để

theo dõi. Và im lặng để ngày càng gánh thêm những câu hỏi ngột ngạt

khó chịu trong đầu.

... Mấy ngày qua, cha tôi vui vẻ hoạt bát hẳn lên. Ông và mẹ tôi thường

ngồi xì xầm to nhỏ với nhau trước những tấm ảnh, thư mà tôi đoán là

thư từ nước ngoài, của người đàn bà lạ trong ảnh. Khi thấy tôi, cả hai

người đều im lặng, nói lảng qua những chuyện sắm sửa trong gia đình.

Tôi có dò hỏi mẹ, bà tủm tỉm: "Cô ấy là bạn của mẹ và cha xưa kia, nay

viết thư thăm hỏi, giúp đỡ gia đình mình. Con đừng để ý chi cho phân

tâm lúc học hành!".

Sáng chủ nhật hôm ấy, tụi bạn cùng lớp rủ tôi đi chơi, làm một cuộc

picnic bên bãi biển. Lúc đang ngồi vòng quanh ca hát với nhau dưới

bóng mát hàng thuỳ dương, bất chợt tôi nhìn thấy bóng dáng quen

thuộc của cha trước cổng ra của phi trường. Tôi ngạc nhiên đứng dậy,

rời khỏi vòng chơi đang nhộn, định băng qua đường chạy lại phía cha.

Nhưng, tôi khựng lại, mắt trố lên kinh ngạc khi thấy cha đang đón một

người đàn bà. Bà ôm ghì lấy ông, ông cũng ôm ghì lấy bà, hai người

như nhập vào làm một, và họ hôn nhau thật thắm thiết giữa thanh thiên

bạch nhật. Rồi cha xách hành lý cho người đàn bà nọ, gọi xích lô chất

những chiếc túi lên. Còn ông thì chở bà nọ bằng chiếc Dream II của

ông. Diễn biến thật nhanh, tôi không chớp mắt, đứng chôn chân một

chỗ với nỗi sửng sốt tức tưởi. Người đàn bà ngồi sau, ôm lấy lưng ông

thật tình tứ như vợ với chồng. Họ mất hút sau ngõ quanh. Tôi vẫn còn

đứng lại bên biển rì rào, gió lồng lộng đưa hương vị mặn phả vào mặt

tôi. Tôi khô cả môi, đưa lưỡi liếm. Vị mặn của biển có pha trộn vào vị

mặn của nước mắt tôi. Tôi chạy ù về nhà sau đó ngay lập tức. Vào

phòng mình, tôi nằm úp mặt vào gối, khóc. Mẹ tôi trên xe lăn lặng lẽ

vào bên giường, giọng của bà thật hiền dịu:

- Có gì cứ nói mẹ nghe, sao lại khóc dữ vậy?

Ban đầu, tôi không có can đảm kể sự thật cho mẹ hay. Tôi sợ sự thật

ghê gớm này sẽ quật ngã bà ngay tức khắc. Tôi chỉ hỏi mẹ:

- Cha có nói với mẹ sáng nay cha đi đâu không?

- Cha đi đón một người bạn. Bạn từ nước ngoàivề thăm quê...

- Có phải bà trong ảnh không mẹ?

- ừ, thì đã sao nào?

- Bà ấy ở đâu?

- ở một khách sạn sang nhất thành phố.

- Cha không giấu mẹ ư?

- Tại sao lại phải giấu? Bạn bè mà, có gì phải giấu giếm chứ!

- Con nhìn thấy... con nhìn thấy...

Tôi không tự chủ được, nói huỵch toẹt ra:

- Con thấy tận mắt cha chở bà ấy.

- Vậy à? ừ... ừ.. nhưng sao?

- Mẹ không ghen ư?

- Sao lại ghen? Mẹ chưa hề biết ghen là gì.

- Con... con thấy... tức quá. Con thương cho mẹ quá!

- Sao vậy?

- Cha và bà ta ôm hôn nhau... thắm thiết lắm.

- Chắc tại người ta... sống kiểu Tây đó mà...

- Không. Họ hôn nhau như vợ chồng. Khi cha chở bà ba, bà ta ôm cha

con thật... tình tứ, và cả hai đều rạng rỡ nét mặt...

Tôi gần trào nước mắt, nhưng thấy mẹ thật bình thản. Bà nghĩ ngợi một

hồi, rồi thở dài thậm thượt. Tôi xót xa nói:

- Dường như mẹ không buồn. Mẹ đã biết chuyện này rồi... nên mới

không lấy làm ngạc nhiên. Phải vậy không mẹ?

- Đúng. Nếu con đã biết tất cả rồi, con đã biết suy nghĩ, biết nhận ra

điều hay lẽ phải, điều sai việc trái, thì mẹ cũng chẳng giấu con nữa.

Người đàn bà ấy chính là vợ của... cha con!

Tôi sửng sốt, không tin vào tai mình. Mẹ tôi gật gù, nhắc lại:

- Đó mới chính là vợ của cha con. Và, còn hơn thế nữa, bà ấy là mẹ đẻ

của con. Mẹ của con. Con nghe rõ chứ?

- Không thể được. Tại sao vậy, hở mẹ?

- Mẹ chỉ là mẹ nuôi của con. Mẹ có công nuôi nấng, bao bọc, còn bà ấy

mới là người mang nặng đẻ đau ra con. Đó là sự thật!

- Không. Con không tin. Con không tin! - Tôi càng khóc.

- Con phải tin, vì đó là sự thật!

Giọng cha tôi vừa cất vang cả phòng. Mẹ tôi quay lại nhìn. Ông bước

vào thản nhiên và vui tươi:

- Cha định dành bất ngờ cho con vào sáng ngày mốt, ngày sinh nhật

con. Nhưng con biết trước rồi, đành phải nói hết sự thật cho con ngay

bây giờ thôi. Mẹ đẻ của con là người phụ nữ mà con đang thắc mắc.

Chưa hết, mẹ đẻ của con chính là Dì Hai mà cha thường nhắc đến!

Mẹ tôi rơm rớm nước mắt, xoa đầu tôi, bảo:

- Đúng là Dì Hai, chị ruột của mẹ. Mẹ chỉ là dì ruột của con.

... Hai chị em mồ côi cha mẹ. Người chị đi giúp việc cho nhà giàu nọ,

được cậu chủ đem lòng yêu thương, và kết quả cuộc tình vụng trộm lén

lút là một bào thai. Cha mẹ cũng như bà con trong dòng tộc của cậu chủ

hay biết, đã buộc đôi tình nhân xa cách nhau, đuổi người giúp việc ra

khỏi nhà, cấm ngăn cậu chủ rời khỏi biệt thự. Người chị mang bào thai

về quê nhà, vừa phải đùm bọc người em gái tật nguyền, vừa phải nuôi

mình và đứa con trong bụng. Cậu chủ sau thời gian bị cấm cố, đã tìm

cách thoát khỏi gia đình, với hai bàn tay trắng đi tìm người yêu. Nhưng

chiến tranh khốc liệt đã ngăn những bước chân của cậu chủ, phải mấy

tháng sau mới tìm được vợ và đứa con mang dòng máu mình. Họ sống

hoà thuận, dù cảnh nghèo hèn vẫn đùm bọc nuôi nấng người em gái bại

liệt. Rồi cậu chủ tình nguyện vào bộ đội, lại chia ly nước mắt. Chị em ở

với nhau trong hoạn nạn đói khổ, người chị không chịu nổi khi nhìn

thấy em gái mình và con mình đói lả, rách rưới giữa thời cuộc chiến

tranh củi châu, gạo quế, bèn phải nhận lời lấy một ông già nhà giàu tuổi

đã lục tuần, với điều kiện không mang con theo. Hai chị em ngậm đắng

nuốt cay, chịu chia lìa, người chị cung cấp tiền bạc dư dả để người em

nuôi giùm con với sự giúp đỡ của hàng xóm tốt bụng. Khi người chồng

trở về, hay tin, anh thông cảm cho vợ, không trách nửa lời. Và, anh rể

em vợ giao ước với nhau: giữ bí mật mọi chuyện. Người em gái nhận

mình là mẹ. Sau, trước khi theo chồng vào Nam lập nghiệp, người chị

đã trao cho chồng và em gái một số vàng thật lớn để làm vốn sinh nhai.

Từ đó họ không còn gặp nhau nữa. Ngày giải phóng miền Nam, người

chị theo chồng di tản ra nước ngoài. Người chồng sau một trận chiến

quyết định đã trở thành anh thương binh, trở về sống với con và người

em gái của vợ dưới danh nghĩa vợ chồng. Thời gian trôi đi, trong một

chuyến công tác về lại miền quê xưa, người chồng được tin: vợ cũ ở

nước ngoài về tìm ông. Theo địa chỉ để lại, vợ chồng liên lạc được với

nhau sau 15 năm chia cắt. Ông chồng già của người chị đã qua đời, để

lại cho vợ và hai đứa con một gia sản kếch sù. Người chị đã tự do, nghĩ

ngay đến chuyện tìm lại chồng con, em gái để sum họp.

... Tôi trào nước mắt, gục vào lòng cha mà sung sướng. Bỗng, một bàn

tay mát ấm nắm lấy cánh tay tôi. Tôi ngước mắt nhìn lại. Đó là mẹ tôi,

mẹ nuôi nấng tôi từ khi tôi phải xa vòng tay của người mẹ đẻ. Bà cười

qua nước mắt, chỉ về cửa phòng:

- Con nhìn xem, ai kia?

Tôi nhìn. Người đàn bà trong ảnh đang đứng nơi ấy, bất động, duy ánh

mắt thì rực sáng, rực lên một nỗi khát khao, một niềm hạnh phúc. Đó

mới là mẹ đẻ của tôi sao? Tôi nhào đến sà vào lòng mẹ.

- Mẹ ơi!

Uất Kim Hương (Người Hà Nội)