Chàng thanh niên đứng tần ngần trước cánh cổng màu xanh của ngôi nhà. Anh đặt tay lên chấn song, nhìn những bông hoa huỳnh anh rơi rải rác trong sân rồi tò mò nhìn dọc theo hai bên tường kê đầy những chậu kiểng đủ loại mà anh không biết tên. Anh thử hình dung về người chủ nhà để tưởng tượng những câu trả lời khi được hỏi về mục đích mình đến đây. Nhưng cũng giống như suốt dọc đường đi, anh không nghĩ ra được điều gì. Cuối cùng anh cũng quyết định đặt tay lên nút chuông, lắng nghe xa xa bên trong tiếng chuông ngắt từng hồi giống như tiếng chim đang hót.

Người phụ nữ mở cổng, nhìn anh với thoáng ngỡ ngàng trong mắt; im lặng hồi lâu rồi chị hỏi:

- Cậu tìm ai?

Chàng thanh niên hơi ngập ngừng:

- Xin lỗi... tôi có thể xin phép vào nhà?

Cánh cổng mở ra, chàng được đưa vào trong một phòng khách nhỏ bày biện đơn giản, vật bề thế nhất là cái kệ đầy ắp sách báo. Chàng ngồi xuống ghế, lễ phép đón tách nước trà từ tay người chủ nhà. Quan sát chàng một lúc, chị nói giọng sẽ sàng:

- Tôi có thể giúp cậu việc gì?

Chàng rút trong túi áo một tờ giấy xếp tư, cuộn tròn nó bằng những ngón tay dài hơi xương xương, dè dặt nói:

- Tôi không biết bắt đầu như thế nào và không biết gọi bà chủ thế nào cho phải phép. Xin bà cho phép tôi hơi dài dòng bởi vì phải nói hết đầu đuôi mới rõ lý do vì sao tôi tìm đến đây.

Không khó khăn như chàng trai hình dung, người phụ nữ điềm đạm gật đầu. Chị dựa vào lưng ghế, hai bàn tay đặt trên đầu gối, nhẹ nhàng:

- Cậu nói đi!

Chàng trai trẻ xoay nhẹ tách nước trên đĩa, cắn môi lựa lời bắt đầu:

- Tôi mới từ xa về đây. Nơi tôi ở mùa hè nóng cực độ, nắng vàng rực như những cánh đồng lúa mì trải mênh mông. Mùa đông thì lạnh lẽo, tuyết rơi trắng trời đất, có những lần cả tuần không ai bước ra đường. Tôi lớn lên ở đó, trong một gia đình có bốn anh em, mẹ và bà ngoại. Tôi không hề biết gì về người cha, mẹ bảo cha tôi đã chết nhưng không nòi gì về ông. Lớn khôn một chút, tôi nhận ra điểm khác nhau giữa mình và ba người anh. Họ thanh mảnh trắng trẻo, còn tôi đậm người và màu da sậm hơn. Tôi hỏi mẹ về điều khác biệt ấy, bà chỉ mắng tôi vớ vẩn.

Nhưng chũng đến lúc tôi biết mình không cùng một người cha với các anh. Biết ra điều này tôi còn khổ hơn bởi ý nghĩ là mình bị bỏ rơi nên mẹ mới giấu giếm. Từ nhỏ tôi đã sống trong sự sung túc, trong khi những đứa bằng tuổi tôi phải vừa đi học, vừa đi làm thì tôi sung sướng như một ông vua con. Mẹ tôi không để cho tôi thiếu một thứ gì, tôi có cảm giác là mẹ muốn bù đắp cho tôi, nhưng mẹ không biết rằng chính sự bù đắp đó càng làm cho tôi hoài nghi về gốc gác của mình. Tôi hiểu rằng tôi không giống người bản xứ dù nói cùng thứ tiếng với họ và chịu chung một nền giáo dục. Tôi biết rằng mình thuộc về một xứ sở khác nhưng giữa muôn trùng trời đất tôi không biết đâu là đường về quê nhà.

Mới đây ngoại tôi qua đời. Trước đó mấy ngày bà gọi riêng tôi vào phòng, trao cho tôi mảnh giấy ghi tên và địa chỉ của một người. Ngoại nói: "Dù sao thì con cũng phải biết nguồn gốc của mình". Khi biết quyết định trở về của tôi mẹ không ngăn cản, bà chỉ thở dài. Tôi về đây tìm đến ngay địa chỉ của bà ngoại đưa thì người ta lại chỉ tôi đến đây, không ai cho tôi biết được điều gì ngoài hai cái địa chỉ.

Chàng trai lễ phép đưa mảnh giấy xếp tư cho người chủ nhà. Chị đỡ lấy và chàng ngạc nhiên là chị không hề mở ra. Chị nhìn ra khoảng sân có những đoá hoa màu vàng rơi rải rác. Bóng nắng đã không còn nhảy nhót trên những cành hoa mai mới có mấy cái nụ he hé nở. Chàng trai trẻ hơi bất ngờ trước thái độ của chủ nhà nhưng anh chỉ biết nhìn chờ đợi. Không lâu lắm chị quay lại nhìn anh rồi nhỏ nhẹ:

- Cậu uống nước đi, rồi nghe thử xem những điều tôi kể ra đây có giúp gì cho cuộc tìm kiếm của cậu không!

Giọng chị trở nên bâng khuâng:

- Tôi là đứa con đầu lòng của một gia đình đông con. Dẫu con đông như thế nhưng cha tôi vẫn quen thói trăng hoa. Má tôi hiền đến không hiểu nổi, không biết sao má tôi lại chịu đựng được một người đàn ông như thế trong suốt cuộc đời. Có lẽ vì lý do kinh tế; má tôi chỉ biết làm công việc nhà và nuôi con trong khi cha tôi làm ăn rất giỏi. Nhưng tôi thì không chịu được khi biết cha mình là người đàn ông không chung thuỷ. Có điều tôi còn biết làm gì khi mà má tôi vẫn cam tâm để chồng mình ngang nhiên quan hệ với nhiêù người đàn bà khác.

Điều tệ hại nhất là trong số những người đàn bà đến với cha tôi có cô Hạ. Cô Hạ là láng giềng với gia đình tôi. Đó là người đàn bà mà tôi có cảm tình nhất bởi tính cách độc lập và sự khôn ngoan của cô. Cô Hạ goá chồng sớm, nhưng cô giỏi buôn bán nên vừa phải nuôi ba đứa con trai cô vẫn gánh vác được gia đình của cha mẹ mình. Thỉnh thoảng cô đến nhà tôi bày vẽ cho má tôi làm ăn và cả những phương pháp gìn giữ hạnh phúc gia đình. Cô Hạ không đẹp lắm nhưng cô có cái sắc sảo của một người đàn bà tự tin. Tôi không hiểu sao cô lại đến với cha tôi như những người đàn bà khác đến với ông chỉ vì tiền. Tôi không trách cô Hạ, chỉ thất vọng và càng thất vọng tôi càng oán ghét cha tôi. Tôi rất có thành kiến với những người đàn ông trăng hoa, khổ thay cha mình lại là người như thế!

Bây giờ đã lớn tuổi tôi có thể nghĩ khác, nhưng hồi đó tôi còn quá trẻ để hiểu hết mọi lẽ đời và thông cảm cho người khác. Tôi đi học rồi đi làm xa và ít về nhà vì không muốn gặp cha. ở xa, tôi nghe tin cô Hạ có với cha tôi một đứa con trai. Thỉnh thoảng cô vẫn bồng con đến thăm mẹ tôi, nghe nói đó là một đứa bé trai rất dễ thương, nó ngoan ngoãn và không bao giờ khóc nếu hôm nào mẹ nó gửi ở nhà tôi ít hôm. Tôi không gặp đứa bé lần nào cho đến ngày cô Hạ đi định cư ở nước ngoài không lời từ biệt. Lú đó đứa bé mới 2 tuổi.Tôi nhẹ nhõm cả người khi nghe cô Hạ bỏ đi. Có lẽ cuối cùng cô Hạ cũng hiểu ra rằng điều mà cô cần không phải là một người chồng nửa vời như cha tôi, hoặc có thể cô không còn muốn là kẻ vô lương tâm đối với má tôi nữa. Cha tôi bỏ mấy ngày chạy đôn chạy đáo tìm mẹ con cô Hạ, nhưng rồi sau đó không lâu lắm tôi thấy ông không còn nhắc nhở đến mẹ con cô Hạ và lại dan díu với những người đàn bà khác. Tôi nghĩ cha tôi là người không có tình cảm sâu sắc vì ông chỉ biết thương yêu chính bản thân mình.

Chị ngừng lời, đứng dậy bật ngọn đèn trong phòng, bóng tối bị đẩy ra ngoài hiên. Chàng trai lặng người, mắt mở lớn, chàng như đang nín thở. Chị sửa một cành hoa hồng bị lệch trong chiếc bình nhỏ đặt trên bàn rồi nói tiếp mà vẫn không nhìn anh:

- Nhiềunăm qua rồi, có đôi lần tôi nghĩ đến đứa em lưu lạc của mình. Dù không có tin tức gì nhưng tôi nghĩ thế nào cũng có ngày nó tìm về. Xưa nay vẫn vậy, là vẫn rụng về cội. Nhưng sâu kín trong lòng tôi những mong nó đừng trở về để khỏi thất vọng về người cha của mình...

Chị ngước lên nhìn chàng trai trẻ lúc này đã ngồi chết lặng như bị đóng đinh vào ghế. Mắt chị đỏ hoe và giọng nói chợt nghèn nghẹn:

- Cậu rất giống thằng em út của tôi.

Cuối cùng thì tôi cũng tìm được quê nhà với tất cả những gì thuộc về nó. Chị Hai đưa tôi về gặp gia đình, không phải ở ngôi nhà cũ mà tôi có dịp vào ra khi còn ở trong nôi. Ngôi nhà đã được bán đi lúc cha tôi gặp khó khăn. Bây giờ cha tôi đã già, ông sống với má trong một ngôi nhà nhỏ ở xa thành phố, các anh chị tôi đều có gia đình và đã ở riêng. Má là một người phụ nữ hiền hậu, hôm tôi theo chị Hai về, má cứ nắm tay tôi mà khóc. Trong lòng tôi dào dạt một thứ tình cảm mà trước đây tôi chưa hề có. Tôi ôm lấy cha và không giữ được nước mắt đừng trào ra. Tôi không được nhìn thấy người đàn ông phóng đãng của cha tôi khi ông bây giờ chỉ còn là một ông lão già trước tuổi gầy gò, giọng nói đã run rẩy, đang nức nở trong tay tôi.

Tôi không phiền trách cha tôi và tôi cũng hiểu mẹ tôi hơn. Dẫu sao thì như chị Hai đã nói, cha mẹ muôn đời vẫn là cha mẹ mình. Điều quan trọng là tôi đã tìm lại được cội nguồn, quá khứ tuy lắm muộn phiền nhưng cuộc sống bao giờ cũng phải hướng về phía trước.

Đêm 30 tôi đón giao thừa cùng gia đình. Chưa bao giờ tôi được trải qua một đêm giao thừa huyền diệu như thế. Căn phòng khách được trang hoàng rất đẹp. Cây mai của anh Tư đem về được đặt giữa phòng, anh Sáu giăng lên đó những dây đèn đủ màu, cứ sáng nhấp nháy như sao. Chị Năm đã xông trầm, mùi hương thoang thoảng làm không gian thật ấm cúng. Chúng tôi ngồi quanh cái bàn được chị Bảy, chị Tám bày mấy món thức ăn đơn giản. Tôi ngồi giữa mọi người đang tíu tít cười nói mà không biết trả lời cho ai trước. Anh Mười Một - anh đã nhường chức út cho tôi - đặt vào tay tôi ly rượu nho má vừa chắt ban chiều:

- Uống đi út, em không phải trả lời cho ai, em đã về nhà, đang ngồi đây. Thế là đủ.Mọi người cùng nâng ly. Tôi uống cạn ly rượu ngọt thơm lừng và nghe hơi rượu ấm ran trong lồng ngực.

Đêm lắng thật sâu tưởng như nghe được từng bước chân của thời gian. Và tôi biết mùa xuân đang tới./.

Lưu Cẩm Vân